Gesprekken in het MICT: busopstelling in lokalen

In het MICT-team van het Deltion College vinden regelmatig interessante gesprekken plaats. Deze doordenkers, meningvormers, het plezier en de inzichten die ze ons opleveren delen we graag in de rubriek: ‘Gesprekken in het MICT’. Deze keer: busopstelling in lokalen.

Busopstelling

Bij Deltion zijn de meeste lokalen ingericht volgens de busopstelling. Hierbij zitten twee- of drietallen naast elkaar en kijken ze naar het bord en/of de docent. Deze opstelling stimuleert vooral het frontale, klassikale onderwijs. Hoewel studenten zich wellicht goed kunnen concentreren, bevordert het niet echt de onderlinge uitwisseling of samenwerking.

Tijdens het gesprek in het MICT hadden we het erover dat het goed zou zijn om de lokalen op basis van lesdoelen aan te passen. De docent die bij het gesprek aanwezig was gaf aan dat docenten meestal echter geen tijd hebben om het lokaal anders in te richten. Ze moeten vaak snel weer door naar een volgende les en lokaal. Het achterlaten van een afwijkende opstelling kan daarnaast tot kritiek van collega’s of de facilitaire dienst leiden.

Dé ideale klasopstelling bestaat niet volgens klasse.be. Zij geven ook aan: eerst leerdoel, dan pas klasopstelling en elke opstelling heeft voor-nadelen.

Andere opties

Zouden we ook kunnen afwisselen in soorten opstellingen, of is het toch handig om altijd te kiezen voor één standaard? Welke standaard opstelling zou dan passend zijn? Op Windesheim hanteren ze standaard de hoefijzer opstelling, waarbij studenten in een kleine en grote U vorm zitten. Dit bevordert meer overleg en discussie. Maar passen er eigenlijk wel evenveel studenten in een lokaal met deze opstelling?

Een tweede alternatief is het werken met groepjes, vooral handig bij groepswerk of projecten. Hierdoor verandert de dynamiek. In vergelijking met de busopstelling verdwijnt de strakke, formele sfeer en voelt het lokaal uitnodigender aan om samen te werken. Bovendien wordt de docent minder beperkt tot zenden en kan hij/zij zich vrijer bewegen door de ruimte.

Eigen lokaal

Op Deltion zijn er opleidingen die een soort “eigen lokaal” kunnen inrichten. Hier zie je vaak meer groepjes of flexibelere oplossingen. Studenten ervaren deze lokalen vaak als prettige omgevingen waarin ze meer worden uitgenodigd tot samenwerking.

De druk op de lokalen binnen Deltion is hoog en daarom kun je niet altijd rekenen op zo’n specifiek lokaal. Daarnaast beïnvloedt dit andere docenten die een andere opstelling verwachten. Op Deltion zat ik laatst ook in zo'n “eigen” lokaal met allemaal ronde tafels erin. Prachtig voor groepswerk, maar weinig flexibel voor andere onderwijsvormen.

Conclusie

Het belang van de lokaalindeling (voor gedrag, welzijn en prestaties) lijkt duidelijk. Een vaste oplossing die altijd werkt is echter lastig te vinden. De indeling zou eigenlijk aangepast moeten kunnen worden aan de doelen van de les.

Denk na over de lokaal indeling tijdens de (les)voorbereiding, evalueer met studenten en bespreek het met collega’s. Misschien helpt het kaartspel: Het lokaal als instrument (voor Deltion Collega's ook te leen bij het MICT) om samen met collega’s de kracht van een passende opstelling voor jouw les te ontdekken. Of lees Bestaat de ideale klasopstelling? – Klasse om nog meer voor- en nadelen voor verschillende opstellingen te bekijken.

Marije van Huffelen, Onderwijsadviseur Blended Leren, MICT Deltion College
Meer voor docenten