Gesprekken in het MICT: De rollen van de docent

In het MICT-team van het Deltion College vinden regelmatig interessante gesprekken plaats. Deze doordenkers, meningvormers, het plezier en de inzichten die ze ons opleveren delen we graag in de rubriek: ‘Gesprekken in het MICT’. Deze keer: de rollen van de docent.

Aanleiding

Door de implementatie van Canvas en de nieuwe rollen van kartrekker, key-user en Canvasontwikkelaar hebben we het met enige regelmaat ook over de rollen van de docent. Kunnen we eigenlijk wel van een docent vragen om:

• een implementatieplan te schrijven en uit te voeren?
• de verantwoordelijkheid te dragen voor het klaarzetten van cursussen met de juiste docenten en studenten?
• de structuur van het onderwijs te abstraheren om tot een ‘didactisch sjabloon’ te komen en vervolgens collega’s te leren om daarmee te werken?

Het probleem

Of het kan, naja we doen het, maar we willen ook dat er les wordt gegeven en dat het primaire onderwijsproces ‘gewoon’ doorgaat. Een docent besteedt gemiddeld slechts rond de 50% van de werktijd aan dat primaire proces (OECD, 2022; en wij-leren.nl, 2020). De genoemde taken halen daar nog een stukje vanaf, of eigenlijk komen die erbij bovenop. Dat weten we wel, maar of we dat ook altijd zo goed beseffen...

Lesgeven versus ontwikkelen

Zouden we het anders willen? Ja, wij bij het MICT soms wel, maar dan zoomen we even in op één van onze vakgebieden, het ontwikkelwerk. Het ontwikkelen van onderwijs vraagt om andere vaardigheden dan het geven van een les. Als je alleen al kijkt naar de zes rollen van de leraar dan zie je dat het primaire proces een grote verscheidenheid aan skills van een docent verlangt.

Als ontwikkelaar heb je juist zeer specialistische kennis en vaardigheden nodig. Onderwijs ontwikkelen vraagt om expertise in didactische creativiteit. Het vraagt om een blik op onderwijs die is uitgezoomd ten opzichte van het perspectief van de lesgevende docent. En het vraagt om digitale vaardigheden waar de meeste docenten jaloers op zijn.

Als ik goed zou zijn in lesgeven, dan lijkt me dat een prachtig vak. Maar wat me vooral aanspreekt, is

• het contact met de student
• iemand echt verder kunnen helpen
• mijn kennis overbrengen
• gewoon lol hebben met elkaar
• een rijke leerervaring bieden

Ervan uitgaande dat de passie van een docent bij dat primaire proces ligt, dan zit je als docent toch helemaal niet te wachten op het schrijven van plannen, het maken van technische koppelingen of op het uitwerken van je onderwijs?

Niet alleen bij ons op Deltion, maar ook in hét beroepsbeeld van de leraar (Leraren en docenten, onder begeleiding van Kennisland, 2024) wordt geschetst dat bovengenoemde taken erbij horen voor ervaren en zeer ervaren docenten. Maar kijken we in dezelfde bron naar de essentie van het beroep dan vraagt dat iets anders:

Het beroep van de leraar vereist mensenkennis en een groot empatisch vermogen.

(Leraren en docenten, onder begeleiding van Kennisland, 2024, p. 5)

Hoewel (bijna) elk beroep gebaat is bij mensenkennis en empathisch vermogen, is het niet de kern van elk beroep en zo ook niet van dat van mij als onderwijsontwikkelaar. Als we dan kijken naar de taken die er nu voor verschillende docenten bij komen (plannen schrijven, technische koppelingen maken, onderwijs uitwerken) dan zijn mensenkennis en empathisch vermogen ook daarin niet de kern. Spreken we docenten dan wel aan op hun talent of passie?

Een alternatief

Stel nou dat docenten gemiddeld 80% van de werktijd in kunnen zetten voor het primaire proces. Stel dat al het genoemde werk dat buiten het primaire proces valt, ook buiten de rol van de docent valt en dus door andere rollen wordt uitgevoerd. Wat zou jij dan van je baan vinden als docent? En wat zou het effect zijn op het leerrendement en het plezier van studenten?

En hoe ziet de effectiviteit in een school er dan uit? Hoe komen de aantallen studenten, docenten en ondersteunend personeel in verhouding te staan? En wat voor een effect heeft dit alles uiteindelijk op de kwaliteit van het onderwijs?

De antwoorden op deze vragen hebben we niet, maar zoals we al verklapten, denken wij dat deze droom ten goede komt van de ontwikkeling van de student. Droom je met ons mee, of zou dit voor jou een nachtmerrie zijn? Ga het gesprek aan in je team. Wat zien jullie als jullie primaire rol wat betekent dat voor het totale takenpakket van een docent? We horen graag hoe jij dit ziet in een opmerking of via een mail naar blendedleren@deltion.nl!

Valerie Sijtsma – Veltmaat, Onderwijsontwikkelaar blended leren, Deltion College

Bronnen:
OECD (2022). Education at a Glance 2022: OECD Indicators. OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/3197152b-en.

Wij-leren.nl, (2020, 24 mei). Hoeveel uur werkt een leerkracht per dag? Inzicht in de werktijden van leraren in Nederland. Geraadpleegd op: https://wij-leren.nl/invulling-lesdag-leraren-werkzaamheden.php

Leraren en docenten, onder begeleiding van Kennisland (2024). Beroepsbeeld Leraar. Geraadpleegd op: https://www.kl.nl/wp-content/uploads/2024/05/Definitief_Beroepsbeeld-Leraar.pdf