Kansengelijkheid in het mbo

Tijdens een mbo-digitaal conferentie verwacht je dat het vooral gaat over de digitale transformatie, AI en andere innovaties. De deelnemers aan deze conferentie staan immers voorop de boot van deze digitale veranderingen. Dat klopt, maar wat ons het meest bij is gebleven is toch wel de keynote over kansengelijkheid, van Karien Sondervan.

Karien is directeur bij Cybersoek, een stichting die zich inzet voor digitale rechtvaardigheid. Zij benadrukte dat we eerst aandacht moeten hebben voor kansengelijkheid en de digitale kloof, voordat we met de digitale transformatie aan de slag gaan. De randvoorwaarden moeten op orde zijn. En dat is lang niet altijd het geval.

Digitale kloof
Maar liefst 4,5 miljoen mensen kunnen de weg online niet vinden, dat is 20%, één op de vijf Nederlanders. Karien geeft aan: “Veel jongeren overschatten zichzelf maximaal”. Ze denken dat ze digitaal vaardig zijn, maar kunnen problemen slecht oplossen, weten niet waar de apps die ze gebruiken onderdeel van zijn of wat er gebeurt met de informatie die ze erin stoppen. Ook vinden ze het vaak lastig de juiste hulpvragen te stellen.

Karien Sondervan zet zich met Cybersoek in voor digitale rechtvaardigheid. Digitalisering wordt vaak gepresenteerd als vooruitgang, maar vergroot in de praktijk juist de ongelijkheid. De kloof tussen mensen die technologie beheersen en degenen die dat niet kunnen, wordt steeds groter. Omdat essentiële diensten zoals zorg, bankzaken, onderwijs en overheidsinstanties steeds verder digitaliseren, verliezen kwetsbare groepen juist de toegang tot deze basisvoorzieningen. Dit vergroot internetarmoede en versterkt sociale ongelijkheid.

Randvoorwaarden
Om mee te kunnen in de steeds digitaler wordende wereld, zijn volgens Karien de volgende randvoorwaarden nodig:

• Internet
• Een eigen pc
• Begeleiding

Voor veel jongeren is dit zeker niet vanzelfsprekend. Als je niet veel geld verdient, zijn de kosten voor internet vaak lastig te betalen. Terwijl internet geen luxe is, maar een basisvoorziening. Veel mensen zijn hierdoor afhankelijk van openbaar internet bij bijvoorbeeld bibliotheken. Het is daarom belangrijk dat het sociaal internettarief hoog op de agenda van de overheid staat.

Ook het hebben van een eigen pc is niet voor iedereen gewoon. We zien studenten die met meerdere gezinsleden een laptop moeten delen. Om deze digitale ongelijkheid te doorbreken, is persoonlijke begeleiding – en niet alleen online – cruciaal. Mensen zijn relationeel en hebben direct contact en ondersteuning nodig om de juiste vragen te durven en kunnen stellen.

Dit kunnen we doen
Het mbo heeft hier een grote verantwoordelijkheid. Voor wie digitaliseer je als de basisbehoeftes niet op orde zijn? Er is een aantal dingen dat we kunnen doen:

• Zorg dat de randvoorwaarden (internet, eigen pc, begeleiding) op orde zijn op school en thuis. Let erop als dat niet zo is, dus observeer en vraag na.
• Help studenten vragen te stellen, want dat durven of kunnen ze vaak niet.
• Ga niet voorop de boot staan, maar vaar mee met de jongeren. Vertrek samen en kom samen aan op de bestemming die je voor ogen hebt.
• Kijk verder dan de overmoed van de studenten, geef ze persoonlijke begeleiding en geef ze een actieve rol in het ontwikkelen van onderwijs.

Tenslotte, een laatste belangrijke uitspraak: Technologie = de toekomst, Relatie = de basis. Dus verschuil je niet achter je scherm, maar werk samen aan meer kansengelijkheid en verklein de digitale kloof!

Wil je hierover doorpraten of heb je suggesties, neem contact op met blendedleren@deltion.nl

Marije van Huffelen, Adviseur Blended Leren, MICT Deltion College
Meer voor docenten