Studenten zelf hun leren laten reguleren

Voor blended onderwijs, afstandsonderwijs en online onderwijs hebben studenten zelfregulatievaardigheden nodig (1). Als docenten verwachten wij namelijk dat zij zelfstandig(er) actief met de stof bezig zijn en voorbereid naar de les komen. Wanneer een student goed kan zelfreguleren, zie je dit terug in gedrag zoals doelen stellen, plannen, monitoren en evalueren. Studenten zijn metacognitief, gemotiveerd en gedragsmatig actief betrokken bij het leerproces (2, 3). Hoe zorg je dat jouw studenten deze vaardigheden aanleren?

Zo stimuleer je zelfregulatie bij studenten
Het aanleren van zelfregulatievaardigheden vraagt enerzijds coachende ondersteuning van docenten. Bijvoorbeeld bij het stellen van doelen, plannen, reflecteren en bijsturen. Anderzijds vraagt het om een leeromgeving waarin studenten kunnen oefenen met zelfregulatievaardigheden. In deze leeromgeving staan authentieke opdrachten centraal die ruimte bieden voor eigen invulling en keuzemogelijkheden. Je kunt de ontwikkeling van zelfregulatie bevorderen door studenten te ondersteunen:

1. in doelen stellen;
2. in zelfeffectiviteit;
3. met authentieke opdrachten en;
4. met aanwijzingen voor reflectie en bijsturing.

Wat het allemaal is en hoe je dat doet, lees je hieronder.

1. Doelen stellen
Wanneer studenten zelf hun eigen leren moeten reguleren (en daarbij een aanpak en een manier om te evalueren kiezen), is het belangrijk dat zij weten weet wat het doel is.
Zo kun je studenten ondersteunen in het stellen en monitoren van doelen:

• Plan momenten in waarin studenten hun eigen doelen kunnen formuleren en noteren.
• Deel de leerdoelen van een les, zodat studenten hun persoonlijke doelen hierop kunnen afstemmen.
• Plan momenten in om de doelen te evalueren en bij te stellen.

2. Zelfeffectiviteit
Om zelfstandig en doelgericht aan de slag te gaan, is het belangrijk dat studenten vertrouwen hebben in hun eigen kunnen. Dit geldt zowel voor de inhoud van de lesstof, als voor het kunnen werken met de benodigde leertechnologieën.

Dit kun je doen om de zelfeffectiviteit van studenten te stimuleren:

• Vertrouw als docent op het vermogen van je studenten en ondersteun hen in de benodigde vaardigheden.
  • Spreek vertrouwen uit in het kunnen van studenten en voorkom uitspraken waarmee je aangeeft dat iets te moeilijk is voor studenten.
  • Bouw bij de introductie van nieuwe leertechnologieën momenten in waarin studenten leren hoe ze hiermee moeten werken.
• Zorg voor opdrachten die aansluiten bij het niveau van de studenten: de zone van naaste ontwikkeling (2).
  • Zorg voor scaffolding in opdrachten: bied veel structuur en stapjes voor beginnende studenten en bouw dit af voor studenten die al meer ervaring hebben (2).
  • Creëer succesmomenten.

3. Authentieke opdrachten
Om goede zelfregulatievaardigheden te ontwikkelen, is het belangrijk dat studenten authentieke opdrachten krijgen die relevant zijn voor de ‘echte wereld’ en waarin ze de verschillende zelfregulatiestrategieën kunnen oefenen (2). Daarnaast helpen authentieke opdrachten met het creëren van motivatie. Dat doen ze doordat de waarde van de opdracht direct gekoppeld is aan de praktijk. Ze begrijpen ‘waarom’ ze het gegevene leren:

Zo kun je zelfregulatievaardigheden aanspreken met authentieke opdrachten:

• Zorg voor authentieke opdrachten die uitdaging bieden (maar niet té moeilijk zijn).
  • Zorg dat de opdrachten aansluiten bij de praktijk.
  • Richt projectonderwijs in waarin je aanspraak doet op de zelfregulatievaardigheden die studenten later in hun praktijk nodig hebben (3, 4). Denk hierbij aan het inbouwen van scaffolding.
• Ondersteun de studenten bij het maken van een plan van aanpak voor de uitvoering.
  • Richt bijvoorbeeld coaching gesprekken in met een individu of een klein groepje.
  • Bied richting met een template of een voorbeeld plan van aanpak. Daardoor is het voor studenten duidelijk wat ze moeten doen.
• Bied ruimte aan studenten om zelf invulling te geven aan hun aanpak (2).
  • Geef bijvoorbeeld een voorbeeldaanpak, maar laat studenten vrij om hier zelf invulling aan te geven.

4. Aanwijzingen voor reflectie en bijsturing
Zelfregulatie vereist dat studenten tijdens hun proces reflecteren en bijsturen op hun doelen, hun plan en uitvoering. Daarnaast kan reflectie ondersteunen in het verhogen van de motivatie om te leren (5). Je kunt dit als docent mogelijk maken door momenten in te plannen waarop studenten kunnen reflecteren en feedup en feedforward krijgen op hun product en proces (2).

Dit kun je doen om studenten te ondersteunen in hun reflectie en bijsturing:

• Faciliteer momenten waarop je studenten vraagt om te evalueren of hun doelen nog kloppen, of hun aanpak goed is, etc.
  • Stel metacognitieve vragen. Je kunt hier meer over lezen op deze pagina van Vernieuwenderwijs.
  • Bouw momenten in de les in waarin studenten hiermee bezig kunnen.
• Faciliteer interactiemomenten met de docent, met andere studenten of met content, zodat studenten vragen kunnen stellen, hun aanpak kunnen delen en met elkaar kunnen sparren.
  • Bijvoorbeeld in de vorm van peer feedback (5).
• Plan individuele of kleine groepsmomenten met studenten in om de voortgang door te spreken.

Ermee aan de slag!

Wil je meer weten over zelfregulatie, of wil je er eens over in gesprek? Mail voor meer informatie de adviseurs van het MICT (Deltion College) via blendedleren@deltion.nl.

Kristel Hartsuiker - onderwijsadviseur blended leren, Deltion College

Meer voor docenten
Verwijzingen in dit artikel
(1) Self-regulated learning in flipped classrooms: A systematic literature review. Rasheed, R A, et al. 2020, International Journal of Information and Education Technology, pp. 10(11), 848-853.
(2) An instrumentalized framework for supporting learners' self-regulation in blended learning environments. Van Laer, S, Elen, J en Spector, J M. Cham : Springer, 2018. Learning, Design, and Technology: An international Compendium of Theory, Research, Practicy, and Policy.
(3) The impact of flipped project-based learning on self-regulation in higher education. Zarouk, M Y, et al. 2020, International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), pp. 15(17), 127-147.
(4) Blended leraning integrated with innovative learning strategy to improve self-regulated learning. Bahri, A, et al. 2021, International Journal of Instruction, pp. 14(1). 779-794.
(5) In search of attributes that support self-regulation in blended learning environments. Van Laer, S en Elen, J. 2017, Education and Information Technologies, pp. 22(4), 1395-1454.