Terugblik MBO digitaal conferentie

Zijn wij genoeg in gesprek over een verantwoorde manier van de inzet van AI? Zijn we genoeg bezig met een gedeelde taal, zodat we op de juiste ontwikkelingen kunnen sturen? Helpt technologie ons op dit moment om een beter mens te worden? En waarom hebben we digitale gremlins nodig? Bij de centrale key-notes van de 49ste MBO Digitaal conferentie namen NOLAI en Technofilosoof Rens van der Vorst ons mee in hun gedachten over deze onderwerpen. Lees hieronder meer! 

Onderzoek door NOLAI 

In de eerste key-note op donderdag avond presenteerde NOLAI (Nationale OnderwijsLab AI) hun missie visie en aanpak rondom AI in het onderwijs: ‘Hoe zetten we AI op een bewuste en verantwoorde manier in in het onderwijs?’ Met verschillende prototypes en experimenten onderzoekt het NOLAI de potentiële meerwaarde van AI, maar kijken ze ook naar de risico’s die het met zich meebrengt. Om zo de kansen te kunnen benutten en de risico’s te kunnen minimaliseren.  

In tegenstelling tot veel toepassingsgebieden waarin AI écht taken van mensen overneemt, is dat met leren en onderwijzen een stuk lastiger. Leren moeten studenten zelf doen en iemand helpen met leren vraagt toch écht een persoonlijke aanpak. Dit betekent dat we goed moeten nadenken over de taken die wel door AI overgenomen kunnen worden. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met vaardigheden als zelfregulatie en zelfobservatie als AI dit (deels) overneemt in leermiddelen?  

Het is belangrijk dat we zelf kunnen sturen op de inzet van AI, zodat we de risico’s te kunnen beheersen, terwijl we de kansen voor het onderwijs wel benutten. Dus hoe houden we de regie in eigen hand en blijven we onafhankelijk van Big Tech? Hier ligt een mooie uitdaging voor ons in het MBO. Tijdens de uitvraag waar wij aan denken bij AI was het opvallend dat wij in het MBO met name denken aan bijvoorbeeld CoPilot, ChatGPT, en JaapJan (Vroom). Dit terwijl het ook kan gaan over adaptief en gepersonaliseerd leren. Een mooi inzicht en ter overdenking van onze huidige focus.  

Digitale Gremlins 

In de tweede key-note nam Rens van der Vorst ons mee in een reflectie op onze relatie met technologie. Wanneer maakt technologie ons een beter mens? Bij veel ontwerpen van technologie staan immers onze waarden niet meer centraal, maar wel die van Big Tech. Veel technologie is erop gericht om ons ‘hooked’ te krijgen (volgens het model “Hook”). Met dit model richt je op het creëren van gewoontes bij gebruikers, zodat zij op een blijvende manier gebruik maken van een product. En hoe makkelijker het is om iets te doen, hoe lager je motivatie hoeft te zijn om het te blijven doen.  

Met sprekende en grappige voorbeelden nam Rens ons mee in een reflectie over waarom gepersonaliseerde technologie niet persé een persoonlijke aanpak inhoudt. Is datgene wat technologie over ons bijhoudt een goede representatie van wie we willen zijn? En daarmee reist de vraag: hoe ondersteunen data en AI ons om ons te ontwikkelen naar wie we zijn, in plaats van ons vast te houden en terug te trekken naar wie we waren? We hebben geen technologie nodig die gebruik maakt van onze zwakheden, maar technologie die in ons gelooft. En zolang dat nog niet het geval is, is het aan ons om onze Digitale Gremlin naar boven te halen. Zodat we op legale (en bij voorkeur ook grappige) manieren aanschoppen tegen implementaties van technologie die ons niet helpen en ons geen beter mens maken. 

Kristel Hartsuiker, Onderwijsadviseur blended leren, Deltion College