Positieve Gezondheid: het geloof in veerkracht en eigen regie

Gezondheid is meer dan alleen de afwezigheid van ziekte. Dat vinden de aanhangers van het concept Positieve Gezondheid, dat in 2012 door Machteld Huber geïntroduceerd werd. Gezondheid gaat ook over goed in je vel zitten, contacten hebben en zinvol bezig zijn. Hierbij spelen veerkracht, eigen regie en aanpassingsvermogen een belangrijke rol. Inmiddels omarmen steeds meer zorginstellingen het gedachtegoed, dat ook voet aan de grond heeft gekregen bij het Deltion College.

De grondlegger van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid is voormalig huisarts en onderzoeker Machteld Huber. Toen zij zelf ziek werd, ontdekte ze dat zij haar herstel actief en positief kon beïnvloeden. Dat bracht haar er in 2011 toe om het concept gezondheid nader te onderzoeken. Een jaar later introduceerde zij het concept Positieve Gezondheid. Bij deze benadering wordt gezondheid niet meer gezien als de afwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om veerkrachtig met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren.

Volgens Huber raken ziekte, herstel en gezondheid niet alleen het medische aspect. In haar ogen werd er te vaak gefocust op de ziekte, de klachten en de beperkingen. Maar volgens Positieve Gezondheid gaat gezondheid ook over goed in je vel zitten, contacten hebben, zinvol bezig zijn en omgaan met tegenslagen. Hoe mooi het ook is dat er medisch gezien veel mogelijk is; we denken veel te smal, vindt Huber.

Zes dimensies in een spinnenwebdiagram
De bredere kijk van Positieve Gezondheid op gezondheid is uitgewerkt in zes dimensies, die zijn voortgekomen uit onderzoek van Huber naar wat mensen zelf verstaan onder gezondheid. Deze zes onderdelen zijn: lichamelijk welbevinden, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen in de samenleving en dagelijks functioneren. Allemaal dragen zij bij aan de gezondheid van de mens.

De zes dimensies worden beschreven in een spinnenwebdiagram. Met dit spinnenweb kunnen mensen hun eigen gezondheid in kaart brengen. Daarbij staat niet centraal wat er slecht gaat, maar wat iemand graag zouden willen veranderen en wat belangrijk is voor hem of haar. Door met het spinnenweb aan de slag te gaan, blijken een heleboel zaken waar mensen mee zitten helemaal niet een medische oorzaak te hebben. De benadering van Positieve Gezondheid doet zo meer recht aan wat voor mensen betekenisvol is.

Positieve Gezondheid staat bij heel veel zorgorganisaties waar Deltion mee samenwerkt hoog in het vaandel

Wat begon als een gezondheidsconcept en werkmethode, is uitgegroeid tot een beweging om in de zorg anders te denken en te doen. Positieve Gezondheid neemt een grote vlucht. Dat merkt ook Agnes Mulder, accountmanager Welzijn & Gezondheid van het Deltion College. “Positieve Gezondheid staat bij heel veel zorgorganisaties waar Deltion mee samenwerkt hoog in het vaandel. Er is veel aandacht voor bewegen, persoonsgerichte zorg en zingeving. Daar passen initiatieven als drempelloze dagbesteding in de wijk of samen koken en eten goed bij. We hebben het niet meer over gehandicapten, maar over mensen met een beperking, die zelf regie mogen voeren over datgene wat voor hen waardevol is. Positieve Gezondheid zit zodoende in grote, maar ook in heel kleine dingen. Het is wat ons mens maakt”, zegt Mulder.


Positieve Gezondheid en Deltion College
Mulder merkt dat Positieve Gezondheid ook binnen Deltion omarmd wordt. Ze wijst naar de naamsverandering die het huidige college Welzijn & Gezondheid een paar jaar geleden doormaakte. “Er is een enorme verschuiving gaande van zorg naar welzijn; daarom heet ons college geen Zorg & Welzijn meer. Het welbevinden staat voorop. Dat betekent ook iets voor onze opleidingen.”


Bij de zorgopleidingen van Deltion zijn de zeven CanMEDS-rollen van de verzorgende en verpleegkundige leidend, waarbij het concept Positieve Gezondheid een leidraad vormt. Iemand vervult niet alleen meer de rol van zorgverlener, maar beïnvloedt als gezondheidsbevorderaar ook de leefstijl en het gedrag van cliënten. Daarnaast zijn voorlichting en zelfmanagementondersteuning steeds belangrijker geworden in het werkveld. Docent Fija Hessels: “Voorlichting is onderdeel van meerdere CanMEDS-rollen. Door voorlichting te geven ondersteunt de zorgverlener de eigen regie van patiënten over hun leven en de zorg. Dit komt bij onze opleidingen ook aan bod.”

De zorg verandert. En het onderwijs van het Deltion College verandert mee.