“Technische sector kan niet meer om vrouwen heen”

Tekst Tony van der Meer

Uit de jaarlijkse Monitor Techniekpact is gebleken dat het aantal vrouwen op de technische arbeidsmarkt voorzichtig toeneemt. Momenteel oefenen 226.000 vrouwen in Nederland een technisch beroep uit; in 2013 was dit aantal 162.000. Het totaal aandeel ligt pas op 14%. “Van alle werknemers in de technische sector is dus 86% geen vrouw”, constateert Thea Koster, lid van het College van Bestuur van het Deltion College en voorzitter van het Techniekpact.

“In de meeste sectoren is er meer diversie. Toch zie je dat in de technische sector niet. Ik vind dat je altijd moet streven naar meer vrouwen. Soms kun je ook wel eens denken; het is nu wel genoeg, altijd dat praatje over meer vrouwen. Maar in de technische sector is het beslist hard nodig.”

De verhouding man/vrouw is in de metaalbewerking helemaal scheef, wijzen cijfers uit. Koster: “In de metaalsector is van alle werknemers, maar 6% een vrouw. Daar ligt een enorme kans voor bedrijven die al jaren op zoek zijn naar geschikt personeel. Als je de komende jaren voldoende gekwalificeerd personeel wil krijgen, is het hartstikke slim om in te zetten op die dames.”

Samen
Het bedrijfsleven moet volgens haar nog meer samen met Techniekpact, maar ook met alle partners van het Techniekpact, zoals het onderwijs op gaan trekken om grotere stappen te maken dan die de afgelopen jaren zijn gemaakt. “Dat kun je doen door bijvoorbeeld omscholing te stimuleren. Want ook in de sectoren waar minder werk is, bijvoorbeeld de administratieve sector, zit best potentie van dames die omgeschoold kunnen worden naar de technische sector. En ik zou zeggen: grijp die kans met beide handen aan en ga actief op zoek naar die dames en zorg dat je omstandigheden creëert waarbij het aantrekkelijk is voor die doelgroep. Dat begint met diversiteit bij je eigen personeel en de manier waarop je werkt.”

“De urgentie is hoog en het probleem te hardnekkig, dit kunnen wij alleen samen. Een aantal partners van het Techniekpact heeft zich dit voorjaar daarom verenigd in de 'Nationale Coalitie Meer Meisjes en Vrouwen in de bètatechniek en ICT'. Ik hoop dat snel meer partijen zich hierbij aansluiten.” Een kritische blik daarbij naar het onderwijs schuwt ze zelf niet. Koster ziet nog heel veel stereotypering in het onderwijs. “Als het over techniek gaat, richten veel docenten zich snel tot de jongens. Maar als wij op het basisonderwijs al laten zien dat het volstrekt normaal is dat meiden voor techniek kiezen, begin je al anders.”


Rolmodellen
Een goed voorbeeld doet volgen is haar motto: “Rolmodellen kunnen een belangrijke rol spelen. Op het Deltion College werkt een vrouwelijke projectleider Robotica, die ook lesgeeft en dat straalt uit op vrouwelijke leerlingen. Maar ook de ‘Vakvrouw Metaal Award 2021’ die tijdens de Nederlandse Metaaldagen uitgereikt zal worden, is een belangrijk voorbeeld van extra aandacht aan vrouwen in de metaal. En als het bedrijfsleven ook de vrouwen die men in dienst heeft in de picture zet, trek je meer dames aan.”

Volgens Koster kan ook de breedte van de techniek veel vrouwen aanspreken. “Dat wordt vaak toch smal gepresenteerd. In de zorg of in de sport komt ook steeds meer techniek kijken. Daarmee kun je vrouwen meer voor techniek interesseren. Extreem veel jongens en meiden hebben het afgelopen jaar voor zorg gekozen naar aanleiding van de maatschappelijke urgentie van corona. Op het moment dat de technische sector de maatschappelijke urgentie laat zien, dat de techniek overal is en wij niet meer zonder kunnen, zorgt dat er ook voor dat vrouwen voor de technische sector kiezen.”

Status
Koster ziet nog meer manieren om hierop in te zetten. Volgens haar moet het bedrijfsleven meer op de scholen aanwezig zijn en is hybride docentschap belangrijk om het onderwijs actueel en relevant te houden. “Nederland drijft op de technische sector, die ligt aan de basis van onze economie. Het is heel belangrijk dat wij daarin blijven investeren en zo onze samenleving draaiend houden. Ook op middelbare scholen kiezen vrouwen vaker voor een technisch pakket als ze zien dat er carrièrekansen liggen en dat het status heeft als je tijdens de opleiding best moeilijke vakken in je pakket hebt.”

Het is heel belangrijk dat er meer vrouwen lesgeven in het technisch onderwijs

Luchtvaarttechniek
Toch is nu de drempel best hoog voor meisjes/ vrouwen als ze tijdens een open dag van bijvoorbeeld luchtvaarttechniek zien dat er maar één vrouw rondloopt, constateert ze. “Maar als er een vrouwelijke docent is en er lopen vrouwelijke medestudenten rond, dan voelt het al heel anders en wordt die drempel een stuk lager”, meent Koster. “En dus is het heel belangrijk dat er meer vrouwen lesgeven in het technisch onderwijs.”

Politiek
Als het gaat om awareness van het belang van de technische sector en het tekort aan technisch geschoold personeel, is het belangrijk dat ook de politiek de urgentie uitspreekt. “Dat doet zij ook”, constateert Koster. “In het vorige najaar is het Techniekpact besproken in de Tweede Kamer. En daar was totaal geen discussie over de urgentie. Ministers die betrokken zijn vanuit SZW, OCW en EZK zien ook de urgentie.” En het blijft niet alleen bij woorden: het afgelopen jaar zijn de budgetten om mensen om te scholen, toegenomen. “Dat helpt heel erg om mensen in het algemeen, en vrouwen in het bijzonder, te bewegen naar de technische sector. Omscholing zorgt voor extra potentie en EZK speelt daar bijvoorbeeld ook heel goed op in met hun nieuwe omscholingsregeling. Er zijn daarnaast ook andere scholingsregelingen beschikbaar.”

Het bovenstaande interview is oorspronkelijk gepubliceerd in de septemberuitgave van het magazine Metaal + Techniek van de Koninklijke Metaalunie.